Aardgasvrij in 2050 is de stip aan de horizon, maar nu al kunnen woningen aardgasvrij-ready worden gemaakt. Om beleidsmakers en programmaverantwoordelijken bij deze uitdaging te ondersteunen, lanceerde Enpuls in 2020 de Slimme Wijken Aanpak (SWA). Met dit stappenplan met onder meer een datatool en communicatiemiddelen om bewoners te activeren, kunnen gemeenten wijkgericht en planmatig verduurzamen. De aanpak richt zich op wijken waarvan duidelijk is dat er geen warmtenet komt en op groepen bewoners die positief staan tegenover verduurzaming.

Tilburg & Breda

In de gemeenten Tilburg (Udenhout) en Breda (Prinsenbeek) zijn projectteams inmiddels begonnen met een implementatie van de SWA, vertelt Cor Brockhoven, Manager Transitie Wijkenaanpak bij Enpuls. Met onder meer een podcast en een webinar bracht hij de aanpak afgelopen najaar onder de aandacht bij gemeentelijke beleidsmakers. Met succes. Naast de projecten in Tilburg en Breda verwacht Brockhoven dat er in de loop van dit jaar nog een aantal gemeenten zullen volgen.

Klein beginnen

“Het is heel belangrijk dat we van start zijn gegaan”, geeft hij aan. “Zodat we in de praktijk kunnen zien of deze aanpak werkt en wat het oplevert. De ambities zijn natuurlijk enorm, maar als we iets van soortgelijke trajecten hebben geleerd dan is het wel dat het slim is om klein te beginnen. In wijken met homogene woningen, zodat je de resultaten goed met elkaar kan vergelijken. Daarnaast is het aan te raden om met een beperkt aantal woningen te starten. We hebben nog tot 2050, dus er is nog genoeg tijd om de schaal te vergroten en meer complexe uitdagingen zoals het verduurzamen van oude binnensteden aan te gaan.”

De stapsgewijze benadering waarin de SWA voorziet, is cruciaal om aan te sluiten bij het tempo van bewoners. “Door de regie meer bij bewoners te leggen, is het makkelijker om draagvlak te creëren. En het zijn uiteindelijk toch de bewoners die de stap moeten zetten.” Onderdeel van de SWA is een maatregelenpakket dat laat zien wat voor aanpassingen er bij verschillende typen woningen mogelijk zijn. “Zo beschikken bewoners over objectieve informatie waarop ze hun keuzes kunnen baseren.” Om gemeenten goed van start te laten gaan, biedt Enpuls (online) begeleidingsmodules aan.

Ervaringen uitwisselen

Voor de verdere uitrol van de SWA heeft Brockhoven de afgelopen maanden met tal van gemeenten gesproken. Hij merkt dat veel functionarissen behoefte hebben om ervaringen met collega’s uit te wisselen en zo van elkaar te kunnen leren. “Het zou mooi zijn als de SWA hier een rol in kan spelen. Als de eerste resultaten goed zijn, kan de aanpak wellicht een vaste plek krijgen in de verduurzaming die de komende decennia in Nederland nodig is.”